Hanuman Chalisha meaning in Nepali
|| श्री हनुमान चालीसा ||
दोहा (प्रस्तावना) श्लोक: श्रीगुरु चरण सरोज रज, निज मन मुकुर सुधारि। बरनौं रघुबर बिमल जसु, जो दायक फल चारि॥
अर्थ:
श्रीगुरुका चरणकमलको धूलोले आफ्नो मनरूपी ऐनालाई पवित्र गरी, रघुवंशका श्रेष्ठ श्रीरामको निर्मल यशको वर्णन गर्दछु, जसले धर्म, अर्थ, काम र मोक्षका चारै फल प्रदान गर्दछ।
चौपाईहरू 1. जय हनुमान ज्ञान गुण सागर। जय कपीस तिहुँ लोक उजागर॥
अर्थ:
हे हनुमानजी! तपाईं ज्ञान र गुणका सागर हुनुहुन्छ। हे वानरहरूको स्वामी! तपाईंको कीर्ति तीनै लोकहरूमा प्रकाशित छ।
2. रामदूत अतुलित बलधामा। अञ्जनि पुत्र पवनसुत नामा॥
अर्थ:
तपाईं श्रीरामका दूत, अतुलनीय बलका धाम हुनुहुन्छ। तपाईं अञ्जनीका पुत्र र पवनदेवका नामले प्रसिद्ध हुनुहुन्छ।
3. महाबीर बिक्रम बजरंगी। कुमति निवार सुमति के संगी॥
अर्थ:
हे महावीर! तपाईं पराक्रमी बजरंगी हुनुहुन्छ। तपाईं खराब बुद्धिलाई नष्ट गरी राम्रो बुद्धिका साथी हुनुहुन्छ।
4. कञ्चन बरन बिराज सुबेसा। कानन कुण्डल कुञ्चित केसा॥
अर्थ:
तपाईं सुनौलो वर्णका, सुन्दर वस्त्रधारी, कानमा कुण्डल र घुम्रिएको केशले सुशोभित हुनुहुन्छ।
5. हाथ बज्र अरु ध्वजा बिराजे। काँधे मूँज जनेऊ साजे॥
अर्थ:
तपाईंको हातमा बज्र र ध्वजा शोभायमान छन्, र काँधमा मूँजको जनेऊ सुशोभित छ।
6. शंकर सुवन केसरी नन्दन। तेज प्रताप महा जग बन्दन॥
अर्थ:
तपाईं शंकरका अंश र केसरीका पुत्र हुनुहुन्छ। तपाईंको तेज र प्रतापको सारा संसारमा वन्दना गरिन्छ।
7. विद्यावान गुनी अति चातुर। राम काज करिबे को आतुर॥
अर्थ:
तपाईं विद्वान, गुणी र अत्यन्त चतुर हुनुहुन्छ। तपाईं सधैं श्रीरामका कार्यहरू गर्न आतुर रहनुहुन्छ।
8. प्रभु चरित्र सुनिबे को रसिया। राम लखन सीता मन बसिया॥
अर्थ:
तपाईं श्रीरामका चरित्रहरू सुन्नेमा रमाउने हुनुहुन्छ। तपाईंको मनमा राम, लक्ष्मण र सीता सदा वास गर्नुहुन्छ।
9. सूक्ष्म रूप धरि सियहिं दिखावा। विकट रूप धरि लंक जरावा॥
अर्थ:
तपाईंले सूक्ष्म रूप धारण गरी सीतालाई देखाउनुभयो र विकट रूप धारण गरी लंकालाई जलाउनुभयो।
10. भीम रूप धरि असुर सँहारे। रामचन्द्र के काज सँवारे॥
अर्थ:
तपाईंले भीम रूप धारण गरी असुरहरूलाई संहार गर्नुभयो र श्रीरामचन्द्रका कार्यहरू सफल पार्नुभयो।
11. लाय सजीवन लखन जियाये। श्री रघुबीर हरषि उर लाये॥
अर्थ:
तपाईंले संजीवनी बुटी ल्याई लक्ष्मणलाई जीवनदान दिनुभयो, जसले श्रीराम अत्यन्त प्रसन्न भई तपाईंलाई हृदयमा अँगाल्नुभयो।
12. रघुपति कीन्ही बहुत बडाई। तुम मम प्रिय भरतहि सम भाई॥
अर्थ:
श्रीरामले तपाईंको धेरै प्रशंसा गर्नुभयो र भन्नुभयो, “तिमी मेरो प्रिय भरतसरह प्रिय भाइ हौ।”
13. सहस बदन तुम्हरो जस गावैं। अस कहि श्रीपति कंठ लगावैं॥
अर्थ:
हजारौं मुखहरूले तपाईंको यश गाइरहेका छन्। यसो भन्दै श्रीरामले तपाईंलाई आफ्नो कंठमा अँगाल्नुभयो।
14. सनकादिक ब्रह्मादि मुनीसा। नारद सारद सहित अहीसा॥
अर्थ:
सनक, ब्रह्मा, नारद, सरस्वती र शेषनागजस्ता ऋषि-मुनिहरूले पनि तपाईंको स्तुति गर्दछन्।
15. जम कुबेर दिगपाल जहाँ ते। कवि कोविद कहि सके कहाँ ते॥
अर्थ:
यम, कुबेर र चारै दिशाका पालकहरू पनि तपाईंको यशको वर्णन गर्न सक्दैनन्। कवि र विद्वान्हरूले पनि तपाईंको महिमा पूर्ण रूपमा वर्णन गर्न सक्दैनन्।
16. तुम उपकार सुग्रीवहिं कीन्हा। राम मिलाय राजपद दीन्हा॥
अर्थ:
तपाईंले सुग्रीवलाई श्रीरामसँग मिलाउनुभयो र उनलाई राजा बनाउने उपकार गर्नुभयो।
17. तुम्हरो मन्त्र विभीषण माना। लंकेश्वर भए सब जग जाना॥
अर्थ:
विभीषणले तपाईंको मन्त्र मानेर लंकाको राजा भए, यो कुरा सारा संसारलाई थाहा छ।
18. युग सहस्त्र योजन पर भानू। लील्यो ताहि मधुर फल जानू॥
अर्थ:
तपाईंले हजारौं योजन टाढा रहेको सूर्यलाई मिठो फल सम्झेर निल्नुभयो।
19. प्रभु मुद्रिका मेलि मुख माहीं। जलधि लाँघि गये अचरज नाहीं॥
अर्थ:
श्रीरामको मुद्रिका मुखमा राखेर तपाईं समुद्र पार गर्नुभयो, जुन कुनै अचम्मको कुरा होइन।
20. दुर्गम काज जगत के जेते। सुगम अनुग्रह तुम्हरे तेते॥
अर्थ:
संसारका सबै कठिन कार्यहरू तपाईंको कृपाले सजिलै सम्पन्न हुन्छन्।
21. राम दुआरे तुम रखवारे। होत न आज्ञा बिनु पैसारे॥
अर्थ:
तपाईं श्रीरामका द्वारका रक्षक हुनुहुन्छ। तपाईंको अनुमति बिना त्यहाँ कोही प्रवेश गर्न सक्दैन।
22. सब सुख लहै तुम्हारी सरना। तुम रक्षक काहू को डरना॥
अर्थ:
तपाईंको शरणमा गएर सबै सुख प्राप्त हुन्छ। तपाईं रक्षक हुँदा कसैको डर हुँदैन।
23. आपन तेज सम्हारो आपै । तीनों लोक हाँक तें कॉपै ॥
तपाईं आफ्नो गति आफैं सम्हाल्न सक्नुहुन्छ। तिम्रो गर्जनले तीनै लोक थरथर काँप्छन्। २४. भूत पिशाच निकट नहि आवै। महावीर जब नाम सुनावै॥
अर्थ:
जब महावीर हनुमानजीको नाम उच्चारण गरिन्छ, तब भूत-प्रेत र पिशाचहरू नजिक आउँदैनन्।
२५. नासै रोग हरै सब पीरा। जपत निरंतर हनुमत बीरा॥
अर्थ:
हनुमानजीको निरन्तर जप गर्नाले सबै रोगहरू नष्ट हुन्छन् र सबै पीडाहरू हट्छन्।
२६. संकट तै हनुमान छुडावै। मन क्रम वचन ध्यान जो लावै॥
अर्थ:
जो व्यक्ति मन, कर्म र वचनबाट हनुमानजीको ध्यान गर्छ, उहाँ सबै संकटहरूबाट छुटकारा दिनुहुन्छ।
२७. सब पर राम तपस्वी राजा। तिनके काज सकल तुम साजा॥
अर्थ:
श्रीराम तपस्वी राजा हुनुहुन्छ, उहाँका सबै कार्यहरू तपाईंले सम्पन्न गर्नुभयो।
२८. और मनोरथ जो कोयि लावै। तासु अमित जीवन फल पावै॥
अर्थ:
जो व्यक्ति तपाईंको शरणमा आएर कुनै पनि इच्छा गर्दछ, उसले अनन्त जीवन फल प्राप्त गर्दछ।
२९. चारो युग प्रताप तुम्हारा। है प्रसिद्ध जगत उजियारा॥
अर्थ:
तपाईंको प्रताप चारै युगमा प्रसिद्ध छ, र तपाईंको कीर्ति सम्पूर्ण संसारमा उजागर छ।
३०. साधु सन्त के तुम रखवारे। असुर निकंदन राम दुलारे॥
अर्थ:
तपाईं साधु-सन्तहरूको रक्षक हुनुहुन्छ, र असुरहरूको नाश गर्ने श्रीरामका प्रिय हुनुहुन्छ।
३१. अष्ट सिद्धि नव निधि के दाता। अस बर दीन्ह जानकी माता॥
अर्थ:
तपाईं आठवटा सिद्धि र नौवटा निधिका दाता हुनुहुन्छ; यस्तो वरदान जानकी माताले तपाईंलाई दिनुभयो।
३२. राम रसायन तुम्हरे पासा। सदा रहो रघुपति के दासा॥
अर्थ:
तपाईंको साथमा राम नामको अमृत छ, र तपाईं सदा रघुपतिका दास रहनुहुन्छ।
३३. तुम्हरे भजन राम को पावै। जनम जनम के दुख बिसरावै॥
अर्थ:
तपाईंको भजन गर्नाले श्रीराम प्राप्त हुन्छन्, र जन्म-जन्मांतरका दुःखहरू बिर्सिन्छन्।
३४. अंत काल रघुपति पुर जाई। जहाँ जन्म हरिभक्त कहाई॥
अर्थ:
अन्त्य समयमा रघुपतिको पुरीमा जानुहुन्छ, र जहाँ जन्म लिनुहुन्छ, त्यहाँ हरिभक्तको रूपमा चिनिनुहुन्छ।
३५. और देवता चित्त न धरई। हनुमत सेइ सर्व सुख करई॥
अर्थ:
अरू देवताहरूमा चित्त नलगाई, केवल हनुमानजीको सेवा गर्नाले सबै सुखहरू प्राप्त हुन्छन्।
३६. संकट कटै मिटै सब पीरा। जो सुमिरै हनुमत बलबीरा॥
अर्थ:
जो व्यक्ति बलवान हनुमानजीलाई स्मरण गर्दछ, उसका सबै संकटहरू कट्छन् र सबै पीडाहरू मेटिन्छन्।
३७. जय जय जय हनुमान गोसाईं। कृपा करहु गुरुदेव की नाईं॥
अर्थ:
हे हनुमान गोसाईं! तपाईंको जय होस्, कृपया गुरुदेवजस्तै कृपा गर्नुहोस्।
३८. जो सत बार पाठ कर कोई। छूटहि बन्दि महा सुख होई॥
अर्थ:
जो व्यक्ति सात पटक हनुमान चालीसा पाठ गर्दछ, उसले सबै बन्धनहरूबाट मुक्ति पाउँछ र महान सुख प्राप्त गर्दछ।
३९. जो यह पढ़ै हनुमान चालीसा। होय सिद्धि साखी गौरीसा॥
अर्थ:
जो व्यक्ति हनुमान चालीसा पढ्दछ, उसले सिद्धि प्राप्त गर्दछ; यसको साक्षी गौरीश (शिवजी) हुनुहुन्छ।
४०. तुलसीदास सदा हरि चेरा। कीजै नाथ हृदय मह डेरा॥
अर्थ:
तुलसीदास सदा हरिको सेवक छन्; हे नाथ! कृपया मेरो हृदयमा वास गर्नुहोस्।
दोहा (समापन): पवन तनय संकट हरन, मंगल मूरति रूप। राम लखन सीता सहित, हृदय बसहु सुर भूप॥
अर्थ:
हे पवनपुत्र! तपाईं संकटहरू हटाउने र मंगलमय मूर्ति हुनुहुन्छ। कृपया राम, लक्ष्मण र सीता सहित मेरो हृदयमा वास गर्नुहोस्।
